گیتار بیس
گیتار بیس نوعی خاص از گیتار محسوب می‌شود که توانایی تولید فرکانس‌های پایین‌تر را داراست. همانند تمامی گیتارهای الکتریک، پیکاپ‌های مغناطیسی گیتار، با لرزش سیم فرکانس خاصی را تولید کرده که این فرکانس از طریق امپلی‌فایر، به صدا تبدیل می‌شود. تفاوت اصلی گیتار الکتریک و گیتار بیس به بازه فرکانسی تحت پوشش باز می‌گردد. گیتار الکتریک توانایی تولید فرکانس‌های Low-End را نداشته و گیتار بیس نیز توانایی تولید فرکانس‌های High را ندارد.
نخستین گیتار بیس، توسط Paul Tutmarc در سال ۱۹۳۰ میلادی در امریکا به تولید رسید. مدل تولید شده توسط وی، شباهت بسیاری به گیتار بیس‌های امروزی داشته و تنها تفاوت آن، به نحوه نوازندگی و البته کیفیت صدای خروجی ساز باز می‌گردد. برای استفاده از این گیتار بیس، نوازنده باید گیتار را در حالت نشسته، به صورت عمودی در دستان خود می‌گرفت؛ این ایراد خاص در طراحی ساز باعث شد که گیتار بیس تولید شده توسط وی، به محبوبیت چندانی دست پیدا نکند. جالب است بدانید که تنها صد نسخه از این گیتار بیس در دسترس عموم قرار گرفت و پس از آن، گیتار بیس‌های تولید انبوه شرکت‌های مختلف توانستند به سرعت به گزینه محبوب‌تر در بین نوازندگان تبدیل شوند.
تفاوت گیتار بیس و گیتار الکتریک
از منظر ساختاری، تفاوت بین گیتار بیس و گیتار الکتریک به نوع سیم به کار رفته در آن باز می‌گردد. در گیتار بیس، سیمهای گیتار نسبت به نسخه معمولی، از Tension بیشتری برخوردار بوده و ضخیمتر است. همچنین پیکاپ و جنس و پرداخت بدنه گیتار بیس به منظور دریافت تن صدای متفاوت، تغییر کرده است.
مهم‌ترین تفاوت بین گیتار بیس و گیتار الکتریک به صدای تولیدی آنها باز می‌گردد. گیتار بیس عموما می‌تواند صداهای فرکانس ۴۰هرتز تا ۴۰۰ هرتز را پوشش دهد. این در حالی است که فرکانس تولیدی گیتار الکتریک از ۸۰ هرتز شروع شده و به ۱۲۰۰ هرتز ختم می‌شود.
برندهای معروف گیتار بیس
Fender
جالب است بدانید که نخستین گیتار بیس تولید انبوه دنیا، توسط Leo Fender، موسس و مدیر وقت شرکت Fender با نام تجاری Precision Bass در سال ۱۹۵۱ به بازار عرضه شد. در حال حاضر، شرکت فندر علاوه بر سری پرچمدار Precision Bass، یازده سری مختلف از گیتار بیس را برای پاسخگویی به نیاز‌های انواع نوازندگان تولید میکند. امروزه بسیاری از موسیقی‌های مدرن انواع سبک‌های موسیقی، از گیتار بیس‌های شرکت Fender بهره می‌برند.
Ibanez
شرکت Ibanez با کامل‌ترین سبد محصولات برای نوازندگان انواع سبک‌ها، یکی از بزرگترین تولید‌کنندگان گیتار بیس در دنیاست. تقریبا برای هر بودجه و هر کاربردی، یک گیتار خاص در بین محصولات این شرکت یافت می‌شود. گیتارهای فوق اقتصادی این شرکت، کیفیت بسیار مناسبی را در اختیار نوازنده قرار می‌دهند؛ گیتارهای پرچمدار این شرکت، کاراکتر صدای خاص بسیاری از موسیقی‌های کلاسیک و مدرن را تشکیل می‌دهند. به دلیل همین موضوع، همیشه یک گیتار از سری محبوب SR این شرکت در صدر جداول فروش قرار دارد.
Gibson
شرکت Gibson در تولید گیتار بیس، رویه کاملا متفاوتی نسبت به Ibanez را در پیش گرفته است. این شرکت بازار محصولات پرچمدار را هدف قرار داده و اکثر گیتار بیس‌های تولیدی آن، از بهترین مواد اولیه و بهترین پیکاپ‌ها بهره می‌برند. گیتار بیس‌های این شرکت به سه خانواده SG, Thunderbird و EB تقسیم میشوند که هر کدام، نوع Scale و کاراکتر صدای منحصربه خود را دارند.
Warwick
برند آلمانی Warwick متخصص تولید گیتار بیس‌های بالارده با کاراکتر صدای منحصربه فرد و خاص است. گیتارهای تولیدی این شرکت همیشه از بهترین متریال موجود در بازار بهره برده و به تجهیزات الکترونیکی درجه کیفی A مجهز شده‌اند. همچنین استفاده از چوب‌های کمیاب و خاصی همچون Etimoe یا Wenge در ساخت بدنه گیتارهای این شرکت، کاراکتر صدای خاص و منحصربه فردی را به آنها اعطا کرده است.
Epiphone
برند Epiphone توسط شرکت گیبسون برای تولید محصولات اقتصادی‌تر این شرکت تاسیس شده است؛ روند مهندسی، طراحی، انتخاب متریال و کنترل کیفی محصولات این شرکت توسط مهندسین شرکت گیبسون انجام می‌شود و صرفا هزینه‌های تولید و برندینگ این برند نسبت به گیبسون کاهش پیدا کرده است. گیتارهای تولیدی Epiphone نیز از همان زبان طراحی گیتارهای گیبسون بهره می‌برند و تفاوت‌های آنها، به متریال به کار رفته در گیتار باز می‌گردد.
SCHECTER
شرکت SCHECTER با تولید انواع گیتار الکتریک و بیس مختلف، گزینه‌ای ایده آل برای نوازندگان انواع سبک‌های موسیقی محسوب می‌شود. گیتار بیس‌های این شرکت از قابلیت‌های منحصربه فردی همچون Pre-Amp داخلی با اکولایزر Post-Amp بهره می‌برند؛ قابلیت‌هایی که به گیتارهای تولیدی این شرکت، کاراکتر صدای خشن و پرحجمی را اعطا میکند. همین موضوع باعث شده تا موزیسین‌های مشهوری همچون venged Sevenfold, The Cure, Stone Temple Pilots, Nine Inch Nails, Motley Crue, Marilyn Manson و … از گیتار بیس‌های این شرکت در قطعات موسیقی خود استفاده می‌کنند.
YAMAHA
همانند شرکت Ibanez، شرکت Yamaha برای پاسخگویی به نیاز انواع نوازندگان در سبک‌های موسیقی مختلف، سبد کاملی از گیتارهای بیس را به بازار عرضه کرده است. شرکت یاماها در تمامی رده‌های قیمتی و برای تمامی سبک‌های موسیقی، چند گیتار بیس مختلف با رده قیمتی مختلف را تولید کرده است که این شرکت را به یکی از بهترین گزینه‌ها برای خرید گیتار الکتریک و بیس تبدیل میکند. محصولات Entry-Level این شرکت می‌توانند کیفیت بسیار مناسبی را با قیمت نازل در اختیار نوازندگان قرار دهند. محصولات پرچمدار و High-End این شرکت نیز توسط نوازندگان مشهوری همچون Amos Heller · Bobby Dall · Chris Glithero · Darwin Johnson · Dave Beste · Hugh McDonald و … مورد استفاده قرار می‌گیرد.
Rickenbacker
گیتار بیس‌های تولید شده توسط شرکت Rickenbacker از کاراکتر بصری منحصربه فردی بهره می‌برند که نمونه آن در هیچ برند دیگری موجود نیست. سبک طراحی خاصی که این شرکت از آن با نام تجاری "زبان طراحی crescent moon" یاد میکند. همچنین کاراکتر صدای گیتارهای تولیدی این شرکت نیز به دلیل استفاده از پیکاپ‌های کاستوم ساخت Rickenbacker، بسیار خاص و منحصربه فرد است.
شرکت Rickenbacker تنها به تولید محصولات پرچمدار مشغول است و گیتارهای ارزان قیمت ، جایی در سبد محصولات این شرکت ندارند.
Music Man
برند Music Man، زیر شاخه تولید کننده گیتار شرکت مشهور Ernie Ball محسوب شده و تمام تکنولوژی‌های مدرن این شرکت، در ساخت گیتار بیس‌های Music Man به کار رفته است. گیتارهای Music Man با داشتن خانواده کاملی از گیتارهای بیس، گزینه‌ای مناسب برای نوازندگان انواع سبک‌های موسیقی به شمار می‌رود. گیتارهای Stingray این شرکت، از محبوبیت بالایی در بین نوازندگان برخوردار بوده و همیشه یک مدل از این خانواده، در جدول پرفروش‌ترین گیتار بیس‌های دنیا حضور دارد.
انواع گیتار بیس
گیتارهای بیس بسته به تعداد سیم به کار رفته در آنها، نوع Scale، نوع Body ، نوع فرت و … به گروه‌های مختلفی تقسیم میشوند که در ادامه نگاهی به مهم‌ترین مدل های آن خواهیم داشت.
گیتار بیس 4 سیم
در این مدل از گیتار بیس، در تولید گیتار از چهار سیم E, A, D, G استفاده شده است. در این‌جا، ضخیم‌ترین سیم و پایین‌ترین نت متعلق به سیم E و نازک‌ترین سیم و بالاترین نت، متعلق به سیم G است.
گیتار بیس 5 سیم
در این مدل از گیتار بیس، میتوان از دو سبک سیم مختلف استفاده کرد. میتوان با اضافه کردن یک سیم B و یا یک سیم C، تعداد سیمهای Low و High گیتار را افزایش داد .در این حالت ضخیم‌ترین سیم و پایین‌ترین نت متلق به سیم B و نازک‌ترین سیم و بالاترین نت، متلعق به سیم C خواهد بود.
گیتار بیس 6 سیم
در این مدل از گیتار بیس، در تولید گیتار از شش سیم B, E, A, D, G, C استفاده شده است. در این‌جا، ضخیم‌ترین سیم و پایین‌ترین نت متعلق به سیم B و نازک‌ترین سیم و بالاترین نت، متعلق به سیمC است.
گیتار بیس آکوستیک
گیتار بیس آکوستیک، یک گیتار Hollow-Body است که در آن، هیچ تجهیزات الکتریکی به کار نرفته است. این موضوع به این معنی است که در تولید این گیتار، از هیچ پری‌امپ یا پیکاپی استفاده نشده است و همین موضوع باعث میشوند که صدای تولیدی این گیتار، نسبت به دیگر گیتارها، اندکی کمتر باشد و برای ضبط صدا، نوازنده باید از یک پیکاپ اکسترنال Piezo استفاده کند.
همچنین به منظور افزایش رزنانس و عمق صدا، گیتار بیس آکوستیک دارای ابعاد بزرگتری نسبت به دیگر گیتارهاست.
گیتار بیس فرتلس
گیتار بیس فرتلس از نظر قطعات به کار رفته و نوع ساخت، تفاوتی با گیتار بیس معمولی نداشته و تنها تفاوت آنها، به استفاده از فرت روی دسته گیتار باز می‌گردد. در گیتار بیس فرتلس، قطعات فلزی روی دسته گیتار که با نام فرت شناخته میشوند، به طور کلی حذف شده است. در این حالت، نوازنده به ۱۲ نت تعیین شده روی فرت‌برد محدود نبوده می‌تواند با فشردن هر نقطه‌ای از سیم گیتار، نت جدیدی را تولید کند. این سبک از گیتارها برای آن دسته از نوازندگانی طراحی شده است که به دنبال دریافت نت و صدای بیشتر از گیتار بیس خود هستند. البته بسیاری از تکنیک‌های نوازندگی برای اجرای درست نیاز به فرت دارند که این تکنیک‌ها، روی گیتار بیس فرتلس قابل اجرا نیستند
عوامل موثر در قیمت گیتار بیس
قیمت گذاری گیتار بیس بر اساس فاکتور‌های مختلفی تعیین می‌شود که هرکدام می‌توانند قیمت گیتار را افزایش دهند. عواملی همچون برند گیتار، چوب به کار رفته در آن، نوع پیکاپ و تعداد پیکاپ به کار رفته، تکنولوژی خاص به کار رفته در تولید گیتار، پرداخت انجام شده روی چوب، قطعات الکترونیکی و … همگی در قیمت نهایی یک گیتار بیس تاثیر گذارند. به طور کلی، گیتارهای پرچمدار و Mid-Level اکثر شرکت‌های معروف، از بهترین متریال ممکن ساخته شده‌اند و جدیدترین تکنولوژی روز دنیا در روند تولید آنها به کار گرفته شده است. همچنین کشور تولید کننده گیتار بیس، در تعیین قیمت نهایی گیتار تاثیر زیادی دارد؛ برای مثال، گیتار تولید شده در امریکا به مراتب قیمت بیشتری نسبت به گیتار تولید شده در کشور چین دارد.
اصالت و کیفیت محصول
با توجه به پیچیدگی روند انتخاب و خرید گیتار بیس، شرکت Tenzu Music تمامی گیتارها و محصولات فروشگاهی خود را با تضمین کیفیت و اصالت محصول به فروش می‌رساند.اصالت تمامی محصولات فروخته شده در فروشگاه تنزو موزیک، توسط مجموعه تضمین شده و خدمات پس از فروش آن، توسط فروشگاه انجام می‌شود.
بهتر است هرچند وقت یکبار، چربی و غبار روی سیم گیتار را با یک دستمال و مایع تمیز کننده ،پاک کنید. همچنین میتوانید به منظور افزایش عمر سیم گیتار، از پکیجهای تمیز کننده و محافظت کننده سیم گیتار استفاده کنید.
بهتر است در حین روند یادگیری، نواختن گیتار با دست (فینگرپیکینگ) و پیک را به صورت همزمان یاد بگیرید؛ چرا که کاراکتر صدا و تن تولیدی صدا در این دو حالت، متفاوت است. پس از گذراندن روند یادگیری و عادت کردن دست به سیمهای ضخیم گیتار بیس، در اکثر اوقات، نوازنده از دستان خود برای نواختن گیتار بیس استفاده میکند.
از آنجایی که Tension سیم گیتار بیس نسبت به گیتار الکتریک بیشتر بوده و از سیمهای ضخیمتری برخوردار است، افراد تازه کار در حین استفاده از این گیتار دچار تاولهای موضعی و خستگی زیاد دست میشوند. این موضوع تا زمان عادتکردن دست به نواختن گیتار بیس ادامه خواهد داشت و جزئی از روند یادگیری گیتار بیس است.
قرار گرفتن در محیطهای پر سر و صدا به مدت طولانی، شنوایی انسان را دچار مشکل میکند. همین موضوع درباره قرارگیری در جلوی امپ نیز صادق است . به منظور جلوگیری از آسیب رسیدن به گوش، نوازنده باید از گوش گیر هدفونی یا گوش گیرهای کوچک مخصوص درامرها استفاده کرده تا آسیبی به گوش وی در استفاده طولانی مدت از گیتار وارد نشود. دقت داشته باشید که این موضوع تنها برای امپهای استودیویی و یا محیطهای اجرا صادق است و در حین استفاده از امپ خانگی و کوچک، نیازی به استفاده از محافظ گوش نیست.
تقویت صدای گیتار بیس اکتیو توسط پیکاپ Active و با باتری انجام می‌شود؛ این در حالی است که پیکاپ Passive نیازی به باتری نداشته و صدای گیتار را به صورت خودکار منتقل میکند. در حالت استفاده از پیکاپ اکتیو، صدای دریافتی از گیتار گرم‌تر و بلند‌تر بوده و تن صدای کامل‌تری نسبت به پیکاپ پسیو دارد؛ همچنین پیکاپ اکتیو نویز تولیدی بسیار کمتری نسبت به پیکاپ پسیو دارد. در عین حال، پیکاپ پسیو دارای صدای شفاف‌تری و طبیعی‌تری بوده که برای سبک موسیقی کلاسیک/بلوز/jazz و… کاربرد بهتری دارد. در نهایت انتخاب بین این دو مدل از پیکاپ، به سلیقه نوازنده باز می‌گردد. توجه داشته باشید که تبدیل پیکاپ اکتیو به پسیو یا بالعکس، در اکثر حالات ممکن نبوده و یا به دلیل نیاز به تعویض کل مجموعه پیکاپ، هزینه زیادی را روی دستان نوازنده می‌گذارد و امکان آسیب رسیدن به اجزای گیتار نیز وجود دارد؛ پس در هنگام خرید، بهتر است به نوع پیکاپ انتخابی خود توجه داشته باشید.
به طور کلی، گیتار بیس و گیتار الکتریک، در عین شباهت ظاهری، دو ساز کاملا متفاوت به شمار می‌روند. وزن بیشتر و ابعاد بزرگتر گیتار بیس نسبت به گیتار الکتریک، اندکی کنترل و جابجایی آن را سخت‌تر میکند؛ اما نواختن و شروع یادگیری گیتار بیس، به دلیل داشتن سیمهای کمتر، اندکی راحت‌تر از گیتار الکتریک است. در نهایت، نحوه و روند یادگیری این دو گیتار کاملا متفاوت است.
به طور کلی بله! در گیتار بیس، با افزایش تعداد سیم، نواختن ساز نیز سخت‌تر می‌شود.
از آنجایی که سیم گیتار بیس نسبت به سیم گیتار معمولی ضخیمتر و مقاوم تر است، طول عمر آن نیز نسبت به سیم گیتار الکتریک بسیار بیشتر است. در صورت تمیز کردن و محافظت درست از سیم گیتار بیس، میتوان سالها از آن استفاده کرد. البته ایرادات ظاهری، خوردگی و زنگ زدگی، از دست دادن حالت کشسانی و …، از نشانههای زمان تعویض سیم گیتار است. البته به این موضوع دقت داشته باشید که سیمهای کهنه، صدای شفاف و تیز سیم نو را نداشته و نمیتوان از آنها در ساخت قطعات موسیقی استفاده کرد.